Lược sử ngôn ngữ

Daniel L. Everett cho rằng những ngôn ngữ mà chúng ta đang sử dụng không đơn thuần là sản phẩm của hơn một triệu năm tiến hóa mà còn là thứ vũ khí giúp loài người trở thành “kẻ săn mồi” bậc nhất thống trị hành tinh. Thật vậy, ngôn ngữ là ưu thế vượt trội của con người so với những loài khác. Vậy chúng ta đã sở hữu năng lực này như thế nào?

Tác giả của Lược sử Ngôn ngữ đi tìm đáp án cho câu hỏi trên thông qua nghiên cứu về lịch sử tiến hóa của ngôn ngữ, từ những nỗ lực biểu ý bằng lời nói sớm nhất của con người cho đến gần 7.000 ngôn ngữ hiện diện trên Trái Đất ngày nay. Everett đã lần theo bước chân của hàng chục nghìn thế hệ loài người, lần lượt bóc tách nhiều lý thuyết tồn tại từ lâu trong các lĩnh vực như sinh học, ngôn ngữ học nhằm chứng minh rằng ngôn ngữ không phải bản năng bẩm sinh của giống loài chúng ta – một khám phá khiến thế giới ngôn ngữ học đương đại đảo lộn.

Đan xen giữa nhiều thông tin khoa học là những giai thoại mà tác giả thu thập được trong gần 40 năm nghiên cứu thực địa tại khu vực rừng Amazon với nhiều bộ lạc bản địa. Chính những trải nghiệm đó góp phần tăng sức thuyết phục cho lập luận của Everett.

Có thể nói, Lược sử Ngôn ngữ là nguồn thông tin cho chúng ta lời giải về điều ta biết, điều ta muốn biết và cả điều ta có thể sẽ chẳng bao giờ biết về hành trình từ giao tiếp đơn thuần đến ngôn ngữ.

ĐÁNH GIÁ/NHẬN XÉT CHUYÊN GIA

“Daniel Everett vận dụng hài hòa phương pháp lấy tin học thuật bí mật xen kẽ những giai thoại dễ tiếp cận để phỏng đoán cách thức con người phát triển ngôn ngữ viết và nói, truy tìm lý do mà nó trở nên quan trọng đối với sự tồn tại và thống trị của loài người. Như trong các cuốn sách trước của mình, Everett tấn công mạnh mẽ lý thuyết vốn được chấp nhận từ lâu của Noam Chomsky rằng con người khi sinh ra đã có bản năng ngôn ngữ, bao gồm cả các quy tắc cấu trúc bẩm sinh…”

— Kirkus Reviews

“Nói về nguồn gốc sinh học và văn hóa của loài người, chẳng có mấy cuốn sách có thể xếp vào hàng kinh điển. Tôi tin rằng Lược sử Ngôn ngữ của Daniel Everett sẽ là một trong số đó.”

— Edward O. Wilson, Giáo sư danh dự chuyên nghiên cứu tại Đại học Harvard

“[Một] bản thảo đầy tham vọng… Giọng điệu dễ mến và đặc biệt là những giai thoại hấp dẫn của Everett từ các nghiên cứu thực địa trong rừng mưa vùng Amazon sẽ giúp ích cho những người mới vào nghề. ”

— New York Times Book Review

“Lược sử Ngôn ngữ đã giải thích rõ ràng các vấn đề phức tạp cho độc giả nói chung và đóng góp những thông tin độc đáo cho giới học thuật nói riêng chỉ bằng một dung lượng vừa phải… Những lập luận được viện dẫn và những hiểu biết được cung cấp đều vô cùng ấn tượng… Những người quan tâm đến ngôn ngữ sẽ thấy cuốn sách này hữu ích.”

— Oliver Kamm, Times