Sài Gòn-Thành phố Hồ Chí Minh là một thành phố trẻ với hơn 300 năm hình thành và phát triển, thành phố có nhiều công trình kiến trúc, di tích phong phú. Với vị trí địa lý thuận lợi, Sài Gòn được mệnh danh là “Hòn ngọc Viễn Đông”, là trung tâm kinh tế và nơi hội tụ của nhiều dân tộc có tín ngưỡng, sắc thái văn hóa riêng, góp phần tạo nên một nền văn hóa đa dạng. Đặc trưng văn hóa của vùng đất này là sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống Việt Nam với nét văn hóa Đông-Tây, góp phần hình thành lối sống, tính cách con người Sài Gòn vừa chất phác, giản dị vừa phóng khoáng... Văn hóa truyền thống phải tìm được những hình thức tồn tại mới, mặt khác, việc cung cấp thông tin về lịch sử, địa lý xưa cũng là cách giúp chúng ta hiểu thêm về thành phố, từ đó có ứng xử đúng đắn và hữu hiệu hơn.
Nhằm mục đích này, nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Đầu biên soạn tác phẩm Hỏi và đáp về địa lý Sài Gòn-Gia Định, bằng hình thức các câu hỏi và đáp giới thiệu tổng quan về địa lý tự nhiên, địa lý kinh tế, địa lý lịch sử chính trị - hành chính - kinh tế - xã hội và địa lý lịch sử - nhân văn của địa bàn thành phố từ thế kỷ XVII đến năm 1975.