Giác ngộ về hạnh phúc
Đôi khi, bạn
ngần ngại trước một cuốn sách dạy ta cách có được hạnh phúc, bởi lo gặp phải những
triết lý khó hiểu, hoặc những bài học chung chung, hay quá nhiều kỹ năng khiến
mình thêm hoang mang. Thế nhưng “Trọn vẹn, cảm nhận, yêu thương”, tác phẩm của
thầy Pháp Nhật, lại dẫn dắt bạn đến với hạnh phúc theo cách thật nhẹ nhàng, tự
nhiên.
Có lẽ là bởi
trong suốt bốn mươi câu chuyện, tác giả không có ý dạy ta điều gì cả, mà chỉ
chia sẻ hành trình kiên trì thực tập sống của chính mình mỗi ngày. Điều này khiến
độc giả cảm thấy thật thú vị. Một bậc chân tu lại cố gắng tập sống trọn vẹn, chứ
không hề xa rời thực tại! Như ông giải thích, tu không phải là thoát ly khỏi cuộc
sống, mà trái lại, là trọn vẹn với cuộc sống. Người tu hành cần giữ tâm thanh tịnh.
Nhưng thực ra, bạn chỉ có được tâm thanh tịnh khi nhìn thấu bản chất của cuộc sống
này, là có vui ắt có buồn, có được tất có mất, có hạnh phúc ắt có khổ đau...
Khi đã hiểu cuộc sống luôn tồn tại hai mặt đối lập ấy, thì tự nhiên ta không
còn trốn chạy thực tại, nuối tiếc quá khứ, lo lắng cho tương lai, cũng không
còn tham sân si nữa, mà thuận theo tự nhiên, nhẹ nhàng đón nhận mọi điều cuộc sống
này mang lại.
Đối với tác
giả thì đón nhận cuộc sống tức là trọn vẹn với cuộc sống, là “kích hoạt” mọi
giác quan để nghe, nhìn, cảm nhận, để trải nghiệm từng “hơi thở” của cuộc sống,
để không bỏ lỡ bất cứ điều nhỏ bé - kỳ diệu nào. “Sáng nay thức dậy, tôi thấy
bình an lạ. Thức dậy và mỉm cười để chào đón ngày mới đã thành thói quen của
tôi. Mỉm cười khi thức dậy đã giúp tôi thắp sáng ý thức về hiện hữu. Những chú
chim đang hót bên ngoài cửa sổ. Tiếng hót thánh thót, bình an. Tia nắng sớm đã
vào thăm trà thất tự lúc nào. Tôi có thể cảm nhận được hơi ấm của nắng sớm đang
lan tỏa trong phòng. Cuộc sống thật sự là một sự tận hưởng. Ta tận hưởng giây
phút hiện tại đang là. Trong sự tận hưởng này có sự trở về và khám phá. Trở về
với chính mình và khám phá vẻ đẹp của hiện hữu” (Hạnh phúc nơi cái đang
là).
Sự hân hoan
của một người tu hành trước những biến chuyển của thiên nhiên, đất trời thật giống
với một đứa trẻ mở to đôi mắt hiếu kỳ mà khám phá bao điều mới lạ. Ông khiến ta
nhớ đến chính ta của ngày thơ bé, cũng từng rung động với từ chiếc lá, ngọn cỏ,
cũng từng háo hức cảm nhận vạn vật luôn sống động, tươi mới mỗi phút giây, và
không bao giờ hết ngạc nhiên về thế giới xung quanh. Ông khiến ta ngẩn người tự
hỏi: Đã bao lâu rồi mình không “tiếp xúc” với cuộc sống gần đến thế? Đã bao lâu
rồi lòng không còn bừng sáng bởi những niềm vui bình dị? Đã bao lâu rồi chẳng
có nổi một khoảnh khắc tĩnh lặng để lắng nghe chính mình? Và, ta đã làm gì mà
thiếu thốn thời gian đến vậy? Ừ thì vì mưu cầu hạnh phúc, một lý do nghe rất
chính đáng. Nhưng ngẫm kỹ, để đạt được “hạnh phúc”, có phải là ta đã đánh đổi
quá nhiều thứ? Mà hạnh phúc ấy có thật bền vững không, hay nó cũng vụt tắt nếu
một khát khao mới xuất hiện, khiến ta lại lao vào một cuộc rượt đuổi mãi chẳng
có điểm dừng?
Thứ hạnh
phúc ta phải mưu cầu, đánh đổi, giành giật để có được ấy, tác giả gọi là DỤC LẠC.
Còn ông thì kiên trì thực tập sống mỗi ngày để đạt tới AN LẠC. Với ông, đó mới
là hạnh phúc bền vững, là niềm vui an nhiên lan tỏa từ bên trong, là hạnh phúc
luôn sẵn có, bởi nó chính là những điều bình dị của cuộc sống thường nhật mà
khi cảm nhận bằng giác quan rộng mở và trái tim nhiệt thành của một đứa trẻ, sẽ
bừng sáng lung linh, cho ta xúc cảm tràn trề, khiến ta háo hức tận hưởng từng
ngày sống. Cứ mỗi giây qua là vạn vật thay áo mới, khiến tâm hồn ta cũng tươi mới
theo. Một chiếc lá rơi xuống, một mầm xanh lại nhú lên, một bông hoa tàn, một nụ
hoa lại bừng nở. Không bao giờ có thể khám phá hết bức tranh muôn màu muôn vẻ của
cuộc sống, nếu bạn trở về với chính bạn và thực sự sống trong hiện tại, để nhận
ra có một thứ hạnh phúc tự nhiên, luôn ở đó, thật dễ dàng chạm tới và nếm trải:
“Buổi sáng thức dậy, pha một ấm trà, đốt lên một nén trầm, ngồi yên thưởng thức
sự tĩnh lặng, bình an. Ta thấy mình hạnh phúc. Hạnh phúc liền. Ta hạnh phúc vì
trong giây phút đó không có sự lo toan, tính toán. Ta hạnh phúc vì giây phút đó
thấy cõi lòng mình bình an... Ta hạnh phúc đơn giản bởi vì ta hạnh phúc mà
không cần phải phụ thuộc vào điều kiện nào bên ngoài. Một thứ hạnh phúc do bình
an trong tâm hồn tỏa chiếu” (Dục lạc và An lạc).
Trước khung
cảnh yên bình ấy, những người bình thường - không tu hành - như chúng ta không khỏi ghen tỵ, dù biết đó
chính là một cảm xúc tiêu cực. Làm sao có thể “tống khứ” những nghĩ suy, lo
toan, dằn vặt ra khỏi đầu? Làm sao có thể rũ bỏ những trách nhiệm đè nặng lên
vai? Làm sao có thể thôi mưu cầu tiền tài, danh lợi… khi mà cả xã hội đều cuống
cuồng theo đuổi. Nhưng thực ra, qua những câu chuyện của mình, tác giả cho ta
thấy ông hoàn toàn sống như một con người bình thường, hay nói đúng hơn là ông
học cách trở về với bản ngã nguyên thủy của con người, đó là nhân chi sơ tính bản
thiện, là luôn đặt mình trong mối giao hòa với vạn vật, xem mình là một phần của
vũ trụ bao la rộng lớn, để không bao giờ thấy cô đơn, để luôn giữ tâm yêu
thương và đôi mắt nhân nghĩa. Khi hiểu được mỗi một sinh linh trên trái đất này
đều gắn bó với nhau bởi mối quan hệ tương hỗ cho đi và nhận lại, ta sẽ trân trọng
từng người một xuất hiện trong cuộc đời ta. Khi hiểu mỗi một chúng ta đều là những
tế bào làm nên vũ trụ rộng lớn, tâm trí ta, tâm hồn ta sẽ được khai mở bởi một
lý tưởng sống cao cả, bởi tình yêu lớn lao dành cho mái nhà chung của nhân loại.
“Tôi không bao giờ cảm thấy cô đơn khi ở trong rừng một mình. Làm sao ta có thể
cô đơn khi mỗi hơi thở vào, ra đã hòa cùng một nhịp với vũ trụ. Nếu bạn thấy
mình là một cá thể tách biệt thì bạn sẽ thấy mình rất nhỏ bé với vũ trụ bao la
này, nhưng một khi bạn nghiệm được mình chính là một phần của vũ trụ, mình
chính là vũ trụ này thì bạn vĩ đại cũng không kém đâu” (Chuyện lạc rừng).
Điều thú vị
là qua bốn mươi câu chuyện, tác giả giúp ta hình dung con đường dẫn tới an lạc
qua cách ông thực tập yêu thương, thực tập buông bỏ, thực tập lắng nghe sâu...
để triệt tiêu năng lượng tiêu cực, “đào thải” những “chất độc” tham, sân, si khỏi
tâm hồn, nhưng nhất định phải giữ một nỗi sợ, đó chính là... sợ thời gian. Như
ông nói, thời gian vốn hữu hạn và đời người quá ngắn ngủi. Lời cảm ơn, lời xin
lỗi, sự quan tâm, săn sóc... nếu chần chừ có khi không còn kịp, vì chỉ sau một
giây thôi, hiện tại đã thành quá khứ. Phải chăng vì thế, ông mới học cách trở lại
làm một đứa trẻ? Người lớn luôn thấy trẻ con thừa năng lượng. Nhưng sự “thừa
năng lượng” ấy thực ra là sống hết mình với hiện tại, với “cái đang là”. Quả thật,
nụ cười của trẻ thơ luôn là nụ cười rạng rỡ nhất, đôi mắt trẻ thơ luôn là đôi mắt
trong trẻo nhất, niềm vui của trẻ thơ luôn là niềm vui hân hoan nhất trên đời
này. Đứa trẻ ấy còn ở trong ta không? Bằng hành trình thực tập sống của mình,
tác giả trả lời ta rồi đó. Đứa trẻ ấy vẫn luôn hiện hữu trong ta, chỉ chờ được
đánh thức mà thôi!