LỜI TỰA
“TRÊN THIÊN ĐƯỜNG KÝ ỨC” –
NGUYỄN THỊ HOÀNG
Thời của những khúc viết này ngắn ngủi từ 1967 đến 1972, với những tuyển tập truyện ngắn Trên thiên đường ký ức, Cho những mùa xuân phai, Đất hứa, Vết sương trên ghế đá hồng, Dưới vầng hoa trắng… Nửa thế kỷ im lìm, khuất bóng cho tác phẩm, người đọc và người viết cuộc đồng hành dang dở. Nhưng tất cả vẫn còn đâu đó truân chuyên và cách trở, trong âm vang mơ hồ của ký ức, từ ấy đến bây giờ và còn mãi cho đến ngày tro bụi bay lên thoát cõi người.
Trên thiên đường ký ức đứng tên cho toàn tập, vì là chút di sản tinh thần bé nhỏ thương yêu, ôm trọn thời ấu thơ, đã như bóng ảnh đồng hành vô hình nuôi dưỡng, nâng đỡ và che chở cho người viết suốt đường đời qua mê lầm, oan khiên, bạc đãi, ngộ nhận, của khổ nạn triền miên tâm và cảnh. Khách quan sẽ chẳng nhìn thấy gì trong đó, nhưng với người viết lại, mỗi hình ảnh, mỗi vết tích nhỏ nhoi đều là một thiên đường trong nghĩa đơn sơ là đẹp đẽ nhất, thuần khiết nhất, tôn quý nhất đủ xúc động tâm cảm bùi ngùi tưởng tiếc, ngôi nhà và những lối đi trong trường Khải Định Huế, tòa Tịnh Cư Đường nguy nga ở Quảng Trị, làng quê nội ngoại thời tản cư, cuộc hồi cư trở về nơi chốn cũ tan hoang… những năm bốn mươi.
Những truyện ngắn, nội dung, tầng bậc và tính cách khác nhau, thường khởi nguồn từ một thoáng thấy về cảnh (Rừng lao xao) hay người (Trên miền xanh lá cây), một xúc động từ cái đẹp (Thành lũy hư vô), một cảm kích tương giao, nỗi niềm ấm ức không thể nói trong đời sống thật (Nắng bên trời, Bọt biển), từ chiêm bao ứng hiện (Đất hứa)… Chỉ là như thế, nhưng chứa đựng được ít nhiều suy nghiệm về con người cuộc sống và những băn khoăn trong nội thể âm u, hoặc những ước mong, tưởng tiếc bồi hồi (Đêm tàn oanh trảo)… hoặc ẩn dụ về tình yêu và sự chết (Tan theo sương mù). Chung thủy tuyệt đối dẫu làm sống được cái chết vẫn sẽ chấm dứt khi hình bóng khác thoáng qua tâm tưởng, chia lìa cuộc hợp nhất âm dương.
Không chỉ sống hay chết mà còn hay mất nhau trong tương quan khi không còn niềm tin vào tuyệt đối thiêng liêng. Nên bóng dáng sống trong chết biến tan theo sương mù ảo giác của kẻ tưởng chung tình.
Không gian hay bối cảnh những chuyện này quanh quẩn Saigon, Đà Lạt, Nha Trang, ba cạnh một tam giác con đường về đi cũ mòn của người viết. Thoáng bóng Đài Bắc (Dưới vầng hoa trắng, Bóng lá hồn hoa), Osaka (Dòng sông chết, Bóng ma), Kyoto (Tan theo sương mù), Seoul (Rừng lửa đen, Mùa xuân một lần), hoài niệm chuyến đi năm 1970.
Dòng truyện ngắn này chấm dứt, khoảng 1972. Về sau, khi viết lại hay viết tiếp, như con người và cuộc đời, những trang viết đã chuyển thể qua một tính cách và tầng bậc khác, khó gọi tên đúng là gì, nên tôi vẫn là tôi mà tôi ấy không thể nào là tôi này nữa. Tế hệ đọc những trang cũ ngày xưa đã già cỗi hoặc lụi tàn. Tuổi trẻ ngày nay sẽ hoàn toàn xa lạ và có thể vô cảm với mớ đồ cũ trên tay, nhưng qua dòng trôi chảy của thời gian và thế sự, biết đâu vẫn còn có ai vớt lại chút bọt bèo mong manh của quá khứ. Chút bọt bèo có thể sẽ là mầm xanh cho mùa hoa trái mới, cũng có thể là phiến hóa thạch vô tri vì cuộc đợi chờ vô vọng mấy mươi năm mà kỳ thực đã mấy nghìn năm bên bờ ảo hóa.
Nguyễn Thị Hoàng
2019
Mục lục
Nói với... ................................................................................................................................ 5
Tân phận ...........................................................................................................................13
Xót xa...................................................................................................................................14
Giữa đường .........................................................................................................................15
Ngã tư ..................................................................................................................................16
Vết thương...........................................................................................................................17
Lá rơi....................................................................................................................................18
Mất .......................................................................................................................................19
Tiếng gọi..............................................................................................................................20
Hoang mang........................................................................................................................21
Xa nhau................................................................................................................................22
Quán ....................................................................................................................................24
Giới hạn...............................................................................................................................26
Niềm vui nhỏ......................................................................................................................29
Lưới......................................................................................................................................31
Dừng ....................................................................................................................................32
Chôn ....................................................................................................................................33
Oán.......................................................................................................................................34
Hận.......................................................................................................................................35
Kinh định mệnh.................................................................................................................36
Nhật Nguyệt Hồ .................................................................................................................37
Ngày ấy Kowloon ...............................................................................................................38
Tức dậy ..............................................................................................................................53
Hoa vì...................................................................................................................................54
Ảo cảm.................................................................................................................................55
Áo xanh ...............................................................................................................................56
Tìm.......................................................................................................................................58
Nhận lấy ..............................................................................................................................59
Ở lại......................................................................................................................................60
Nửa đường ..........................................................................................................................62
Quên ....................................................................................................................................63
Ước nguyện.........................................................................................................................64
Ngộ nhận.............................................................................................................................68
Đổ vỡ ...................................................................................................................................70
Ác mộng ..............................................................................................................................72
Hiện ra.................................................................................................................................79
Mặt trời vĩnh biệt ...............................................................................................................80
Gió xưa ................................................................................................................................88
Nét phác...............................................................................................................................91
Đi qua ..................................................................................................................................92
Số phận................................................................................................................................93
Còn sống .............................................................................................................................95
Cổ tích .................................................................................................................................98
Lên rừng ............................................................................................................................106
Lời rêu................................................................................................................................107
Phục Sinh ..........................................................................................................................110
Sau Phục Sinh ...................................................................................................................112
Vắng ...................................................................................................................................115
Trở lại.................................................................................................................................116
Tiếng chiều........................................................................................................................117
Dỗ dành.............................................................................................................................118
Tự thuật.............................................................................................................................119
Biểu tượng.........................................................................................................................120
Lung linh ...........................................................................................................................121
Mơ mòng...........................................................................................................................123
Tiếng im ............................................................................................................................125
Vô hình ..............................................................................................................................127
Tác phẩm ...........................................................................................................................129
Rã tàn.................................................................................................................................130
Đà Lạt khi về.....................................................................................................................131
Tiếc.....................................................................................................................................132
Còn lại ...............................................................................................................................133
Vết bóng.............................................................................................................................134
Đơn độc.............................................................................................................................135
Phân thân ..........................................................................................................................136
Từ đây................................................................................................................................137
Xa .......................................................................................................................................139
Nửa mảnh .........................................................................................................................140
Tàn phai.............................................................................................................................141
Vũng tối .............................................................................................................................142
Khói....................................................................................................................................143
Vùng hư ảo........................................................................................................................144
Ảo hóa................................................................................................................................145
Nơi đâu ..............................................................................................................................147
Phương trình hợp nhất....................................................................................................148
Tể nhập............................................................................................................................152
Mưa xưa.............................................................................................................................153
Chiều..................................................................................................................................155
Ra khỏi...............................................................................................................................156
Tể hiện.............................................................................................................................158
Lìa đàn ...............................................................................................................................160
Toáng qua........................................................................................................................162
Trở về mình.......................................................................................................................163
Bóng mờ ............................................................................................................................164
Bóng xế ..............................................................................................................................165
Lên khỏi.............................................................................................................................166
Hạt bụi ...............................................................................................................................167
Hoang vu ...........................................................................................................................168
Trăng lu..............................................................................................................................170
Gánh ..................................................................................................................................171
Tóc lạnh .............................................................................................................................172
Quạnh hiu .........................................................................................................................173
Đồi chết .............................................................................................................................174
Hơi thở...............................................................................................................................176
Vết cắt tơ trời ....................................................................................................................178
Chuyển...............................................................................................................................179
Hôm sau ............................................................................................................................180
Tuyệt tịnh ..........................................................................................................................181
Lửa lạnh.............................................................................................................................182
Đôi khi...............................................................................................................................183
Tỉnh....................................................................................................................................184
Lặng....................................................................................................................................185
Sự thật................................................................................................................................186
Kẻ lạ ...................................................................................................................................188
Mùa đông thứ mười bảy..................................................................................................189
Vết thương vĩnh cửu........................................................................................................191
Cuối cùng ..........................................................................................................................193
Hóa thân............................................................................................................................194
Khoảng không đầy ...........................................................................................................195
Trầm ca của gió ................................................................................................................196
Tịnh cư...............................................................................................................................198
Cạn nguồn.........................................................................................................................199
Mai sau...............................................................................................................................200
Đám mây ...........................................................................................................................201
Gió Đông...........................................................................................................................205
Trời đi đâu.........................................................................................................................206
Tể nghiệm .......................................................................................................................208
Nhớ núi..............................................................................................................................210
Tịnh niệm..........................................................................................................................211
Toát ..................................................................................................................................213
Phá sản...............................................................................................................................214
Nhẫn ..................................................................................................................................216
Tăm chùa thầy Đ. ...........................................................................................................217
Lưu di.................................................................................................................................218
Bến xưa..............................................................................................................................219
Đời chôn............................................................................................................................220
Bụi hồng ............................................................................................................................221
Một mình ..........................................................................................................................222
Chiều hôm ........................................................................................................................223
Còn ta ................................................................................................................................224
Tâm ca................................................................................................................................225
Lênh đênh .........................................................................................................................226
Hoài niệm..........................................................................................................................227
Nhớ nhà xưa Đà Lạt ........................................................................................................228
Vắng bóng .........................................................................................................................229
Vườn Hương cuối hè.......................................................................................................231
Nhìn lại..............................................................................................................................232