“Từ giã tuổi thơ” nằm trong Bộ ba tiểu thuyết thiếu nhi Từ giã tuổi thơ - Những ngày lưu lạc - Đảo đá kỳ lạ của Nguyễn Minh Châu. Tác phẩm viết về cuộc đời của chú bé Nến, bố mẹ bị giặc giết hại, chú lưu lạc khắp nơi, về quê cũ, bị địch bắt đi phu, bắt ra đảo hoang… Nhưng trong hoàn cảnh nào chú vẫn giữ được tình yêu quê hương đất nước và lòng căm thù giặc.
“Một tối, tôi đang ngủ trên tấm ván kê trước thềm nhà thì có một bàn tay lay bên vai. Tôi mở choàng mắt thấy thằng Gắm và con Mực đã đứng trước mặt.
Tôi dụi mắt hỏi:
- Khuya thế mà mày không đi ngủ à?
Nó dựng tôi ngồi dậy:
- Có việc này vô cùng quan trọng.
Tôi nhìn thấy quần áo nó lấm bê bết. Nét mặt nó có vẻ thảng thốt, quan trọng. Nó thở gấp, đặt một bàn tay lên ngực rỉ tai tôi.
- Có gián điệp ở ngoài bãi Đồng Ma, mày theo tao!
Từ hôm đánh vỡ cái ang, tôi quyết tâm trở thành người lớn. Tôi thề từ nay tu chí… Thế mà thằng Gắm lại đến rủ như vậy? Chân tay tôi bỗng ngứa ngáy…
Chúng tôi chạy ra ngoài đường, cứ theo đội hình hàng dọc mà chạy. Vừa chạy vừa tranh thủ phổ biến tình hình…”